Mart ayından bu yana alçalan tepeler yapan kripto marketi hepimizi yordu. Yakın zamanda ABD seçimleri, Fed faiz indirimleri ve global likiditenin artışıyla 2025’te daha pozitif bir döneme gireceğimizi düşünüyorum. Bu yazımda yatırım alarak, doğru çalışma ve pazarlamayla 2025’te ön plana çıkabilecek kategoriler ve projelerden bahsedeceğim.
Mevcut hikâye
Bu dönemde heyecan yaratan ve risk alanların bir kısmına kazanç sağlayan ender kategorilerden biri memecoin’ler oldu. Bu alanda içeriden bilgi alanlar asıl kâr sağlayan kişiler oldukları için al-sat yaparak kâr etmek oldukça zor, bu nedenle kendi adıma uzak durduğumu söyleyebilirim. Ayrıca Murad Mahmudov gibi sektöre yön veren isimler de kendi yatırım yaptıkları projeleri ön plana çıkarıp milyon dolarlar kazanırken farklı kazanç kapıları aramak bana mantıklı geliyor.
Memecoin trendinin getirdiği fırsatlar
Memecoin’ler için hacmin en çok döndüğü yer Solana. Bu konuda Base ya da Sui gibi projeleri de sayabiliriz ancak Solana birçok metrikte açık ara farkla önde yer alıyor. Örneğin Solana’da yer alan Raydium gibi bir merkeziyetsiz borsanın metriklerine baktığımızda, biraz da tokenomi bilgisiyle son bir haftada fiyatın artacağını tahmin etmek mümkündü.
Bu doğrultuda “kasa her zaman kazanır” diyerek memecoin’lerde risk almak yerine kasaya yatırım yapmak kazanç sağlayabilir. Bu tür ölçülü riskleri almayı kendime daha uygun buluyorum. Zaman zaman bu tarz fırsatlar oluşmaya devam edecektir. Siz de Artemis, Defillama gibi platformlar aracılığıyla bu metrikleri takip ederek fırsatları tespit edebilirsiniz.
Yatırım alan projeler
2025’le birlikte ön plana farklı kategoriler ve projeler çıkacaktır. Yapay zekâ, RWA, DePIN ve benzeri kategorilerde onlarca proje farklı yaklaşımlar göstererek yatırım topluyor. Şimdi son bir yılda yatırım toplayan projelere genel bir bakış atalım.
Görsele göre yatırım alan projelerde çoğunluğu altyapı, merkeziyetsiz finans, GameFi gibi kategoriler üstleniyor. Projeler için toplanan miktara baktığımızda aylık ortalamanın 1 milyar dolar civarında olduğunu görüyoruz. Buradan küçük yatırımcılara çok kötü bir şekilde airdrop yapan ve yapamayan projelerin ne kadar açgözlü olduğunu hatırlatarak konumuza devam edelim.
En çok yatırım alan 10 proje
CryptoRank’in 2024’ün üçüncü çeyreği için hazırladığı rapora baktığımızda en çok yatırım toplayan 10 proje Celestia, Sentient, Story Protocol, Infinex, Chaos Labs ve devamı şeklinde sıralanıyor. Bu listede dikkatimi çeken şey modülarite, yapay zekâ ve altyapı başlıklarının ağır basması oldu.
Web 3 dünyasında 1 milyar insanın kullanacağı uygulamaları görmek istiyoruz ancak halen altyapı projelerinin gelişmesi gerektiğini bu yatırımlardan anlayabiliriz.
En çok yatırım yapan yatırımcılar
Bu listede yüzlerce projeye yatırım yapan Animoca Brands, Binance Labs ve a16z gibi projeleri görüyoruz. Benim dikkatimi çeken yatırımcı grubu iyi bir filtreleme ve detaylı analiz yapma gücü olan Robot Ventures oldu. Tabii ki Binance, OKX, Coinbase, Animoca gibi isimlerin reklâm yapma gücü çok yüksek ve bu sayede yatırım yaptıkları projeler değerlenebilir ancak uzun vadede ayakta kalacak projeleri seçmek de ayrı bir çalışma ve disiplin gerektiriyor.
Gözden kaçmasın dediğim projeler
İlk 10 veya ilk 20’den bahsedince bu projeleri zaten herkes duymuş oluyor. Haliyle airdrop veya teşvikler için rekabet de çok yüksek oluyor. Ancak biraz daha az yatırım toplamış yine de büyük işler yapmasına yetecek doğru kategorideki projeleri de tespit edebiliriz.
Örneğin OpenGradient projesi Coinbase Ventures, a16z, Celestia, Near gibi yatırımcılar tarafından desteklenen bir yapay zekâ projesi. Near’ın yapay zekâ alanındaki duruşu kullanıcıların verilerine sahip çıkması ve herkesin yapay zekâ modellerine erişebilmesi üzerine kurulu. Bu açıdan baktığımızda OpenGradient projesi de merkeziyetsiz yapay zekâ alanında etkili bir proje olabilir. Piyasaya token çıkaracaklarsa bu token değerli olabilir dolayısıyla detaylı incelemeye değer bir proje.
Başka bir örnek ise HashKey, ConsenSys, 1kx, Near gibi projelerden yatırım alan bir altyapı projesi Predicate. Web 2 dünyası ile Ethereum ve EVM uyumlu blokzincirler arası likidite geçişini merkeziyetsiz bir şekilde kolaylaştıracak bir proje. Yatırımcılarına ve destekçilerine baktığımızda EigenLayer’la ortak çalışmaları da muhtemel görünüyor.
Bu gibi projelere fırsat olursa yatırım yapmak asimetrik kazançlar sağlayabilir. Ancak şunun da farkında olmak gerekir ki bu projelerin çoğu yenilikçi bir şey deniyor. Tutarsa büyük kazandırıyor ancak tutma ihtimalleri düşük. Bu nedenle yatırım yaparken hem miktarı hem de süreyi iyi değerlendirmek gerekiyor.
Yatırım turlarına katılamıyorsak ne yapmalı?
Bu projeler gelecek vadettikleri için bu kadar yatırım toplayabiliyorlar. Yatırım dışında ihtiyaç duyduklarıysa kullanıcılar, pazarlama faaliyetleri, topluluk yöneticileri, yazılımcılar, içerik üreticiler, vb. Eğer yatırım turlarına katılma gibi bir fırsatınız yoksa (bu yazıyı okuyan kişilerin yüzde 99’u) projelerin sosyal medya hesaplarıyla iletişime geçip beğendiğiniz projelere katkıda bulunmayı teklif edebilirsiniz.
Bu sayede yıllarca işlem yapıp çok bir şey kazanılamayan airdrop’lar yerine bir projenin üyesi olarak hem ekosisteme faydalı hem de daha kârlı bir iş yapabilirsiniz.
Son not
Hatırlatmakta fayda var: 1 Kasım’da ABD işsizlik verisi açıklanacak, ardından 5 Kasım’da ABD seçimleri var. 7 Kasım’da ise Fed faiz kararı açıklanacak. Dolayısıyla bu hareketli günlerde kaldıraçtan uzak durmak, sakin ve stratejinize sadık bir şekilde ilerlemek uzun vadede sizi hedeflerinize ulaştıracaktır.
