2020 Yılı tarihte muhtemelen hiç olumlu hatırlanmayacak. Ancak bitcoin açısından bakarsak bu yıl aynı zamanda büyük bir devrimin başladığı dönemi oldu: Rezerv devrimi!
2019’da YouTube’da başlattığımız Gerçek Ekonomi programında bitcoinin kısa süre içinde firmalar ve devletler için rezerv varlık haline gelmesi ile çok daha ciddi yükselişler yaşayacağını ifade etmiştim. Burada 100 trilyon dolardan büyük olan dünya bono piyasasına işaret etmiştim. (Kaynak: https://youtu.be/pIIi1j7KM_Y)
Günümüz eskimiş klasik ekonomi görüşü değer saklama aracı olarak altın vb’lerini görür. Bu piyasa ise yaklaşık 12 trilyon dolarlık değeri ile katrilyonlarca dolarlık toplam dünya varlık piyasaları içinde çok küçük bir yer tutar. Bitcoin’in 2017’de bile alışveriş için teknolojisinin yeterli olmadığı ortaya çıkmıştı. Klasik iktisatçılar böylece bitcoinin sadece değer saklama ya da spekülatif varlık düzeyinde kaldığını dolayısıyla piyasasının çok küçük olacağını iddia etti.
Oysa kitabi bilgilerin dışına çıktığımızda günlük gerçek hayatta şirketler ve devletler sadece altın ile değer saklamaz. Asıl değer saklama, özellikle Amerikan Doları cinsi bonolar ile yapılır. Amerikan dolarının dünyanın en güçlü para birimi olmasının sebebi de dünyanın en derin bono ve tahvil piyasasına sahip olmasından ileri gelir. Uluslararası Sermaye Piyasaları Birliği’nin (ICMA) 2020 rakamlarına göre dünya bono piyasası yaklaşık 128 trilyon dolar değerindedir.
İşte benim 2019’da söyledigim gibi Bitcoin 2020’de bu devasa bono piyasasına alternatif olarak giriş yapmış oldu. Nasıl mı?
ABD teknoloji borsa endeksi NASDAQ’ta da yer alan, dünyanın en büyük iş istihbarat ve zekası firması MicroStrategy, 11 Ağustos 2020’de 250 milyon dolar değerinde Bitcoin satın aldığını açıkladı.
Ancak şirketin duyurusunda asıl önemli olan konu artık bitcoini öncelikli rezerv varlık olarak kabul ettiğini belirtmesi oldu. MicroStrategy bir süre sonra 175 milyon dolarlık bir miktar daha bitcoin alarak toplam yatırımını 425 milyon dolar gibi yüksek bir düzeye çıkardı. 23 Ekim’de ise şirketin CEO’su Michael Saylor söz konusu bitcoin yatırımlarını 100 yıl satmayıp tutacaklarını açıkladı.
Bütün bunlar yeterli değilmiş gibi 28 Ekim’de Saylor bu defa kişisel olarak da 240 milyon dolar değerinde 17 bin 732 bitcoine sahip olduğunu sosyal medyada paylaştı.
8 Ekim’de Twitter CEO’su Jack Dorsey’in yönettiği elektronik ödemeler firması Square, Microstrategy’i takip etti ve 50 milyon dolarlık bitcoin satın aldı. 22 Ekim de ise Londra borsasında işlem gören fintech şirketi Mode nakit rezervlerini artık Bitcoin olarak tutacağını açıkladı. İşin ilginç yanı Bitcoin ile rezerv tutacağını açıklayan firmalar kendi borsalarında da yükseldi. Yani bu karar yatırımcılar tarafından da olumlu karşılandı.
Bir çok başka firma MicroStrategy’i takip ederken, kurumsal yatırımcıların bitcoin vb kriptoparalara yatırım yapmak için kullanabilecekleri en uygun klasik araçlar arasında yer alan Grayscale yatırım fonları da 2020’de ciddi büyüme kaydetti. Fonlar 2013-19 döneminde 1,2 milyar dolar yatırım alırken bu miktar 2020 yılında 2.4 milyar dolara tırmandı. Sadece üçüncü çeyrekte yatırım miktarı 1,05 milyar dolar oldu. Bu yatırımların 720 milyon dolarlık en büyük kısmı bitcoin fonuna (GBTC) aktı. (Kaynak: https://decrypt.co/44972/grayscale-secures-over-1-billion-in-q3-cryptocurrency-investments)
Özel sektör dolar cinsi bono ile rezerv tutmak yerine Bitcoin ile rezerv tutma alanında adeta bir devrime imza atarken çok daha ilginç bir haber ulus devletler tarafından geldi: 29 Ekim’de İran hükümeti yaptığı yasal değişikliklerle İran Merkez Bankası’nı dış ticaret işlemlerinde bitcoin kullanmak üzere yetkilendirdiğini açıkladı.
Uzun yıllardır Amerikan ambargosu tarafından Dünya finans sisteminden adeta izole edilen İran, Amerika’nın denetleyemeyeceği uluslararası geçerli bir para ile ticaret yapmaya çalışıyor. Bir dönem bunu altın ile denediler. Şimdi de bitcoin ile deneyecekler.
Hükümetin açıklamasında ülkede devlet tarafından ucuz enerji vs ile desteklenen bitcoin ve kriptopara madencilerinin bundan sonra üretimlerini merkez bankasına satacakları belirtildi. Böylece İran Merkez Bankası dünyada resmi olarak bitcoin ile rezerv tutan ilk merkez bankası olacak. Geçen yıl Kasım ayında yine Amerikan ambargosu altında olan Venezuela hükümeti de Merkez Bankası’nda benzer bir uygulama için çalışma başlattığını açıklamıştı. Ama İran bunu dünyaya duyuran ilk ülke oldu.
Bu kararla Tahran yönetimi bitcoinin devlet düzeyinde güvenilebilecek bir dış ticaret ve değer saklama aracı olduğunu kabul etmiş oldu. Başka devletlerin dış ticarette kullanılmak üzere kendi kripto paralarını geliştirme projelerinin de aslında yanlış olduğu bir kez daha ortaya çıktı. Örneğin Venezuela bu amaçla Petro isimli bir kriptopara oluşturmuştu ancak dünyadan bu kriptopara için bir talep gelmedi. Çünkü dünyada diğer ekonomik aktörler bu yönetimlere güvenmiyor. Oysa Bitcoin merkeziyetsiz ve tarafsız bir otomatik merkez bankası. Tüm dünyada güven sağlayabiliyor.
İran’ın bitcoin kullanmak üzere açıklama yapması; ABD Bitcoine de yaptırım uygular mı sorularının dile getirilmesine sebep oldu. Oysa İran yaptırımları kırmak için altın da kullanmıştı ama ABD altını yasaklamadı. Seçimle işbaşına gelen hiçbir hükümet iletişim kanallarının bu kadar geliştiği ve interaktif hale geldiği çağımızda altın, gümüş ya da bitcoin gibi sınırlı arza sahip parasal varlıklara veya herhangi bir başka mal varlığına el koyma yoluna gitmeyecektir.
Bitcoinin ilk yıllarında çok meraklı kişilerin yanında, kanun dışı hareket eden kişiler de kullanıcı olmuştu. Bugün de klasik finansın dışına itilmiş devletler bitcoinin ilk kullanıcıları oluyor. Ancak çok yakın gelecekte bunu mutlaka başka devletler izleyecektir. Tıpkı bugün bitcoini kullanıp kanunlara tamamen uyumlu hareket eden insan sayısının suçluları kat kat aşmış olması gibi.
Bitcoin tarihi yazılırken 2020 yılı özel sektör ve devletler tarafından bir rezerv devriminin yapıldığı yıl olarak mutlaka kayda geçirilecektir.
Bu arada MicroStrategy yaptığı rezerv yatırımından sadece birkaç ayda çoktan 100 milyon dolar kar elde etmiş durumda.
