Cosmos (ATOM), 2017’de blockchain ağlarının interneti olma amacıyla başlatılan bir projedir. Projenin amacı, ölçeklenebilirlik ve ağlar arası etkileşimi çözmektir. Hem Tendermint’in geliştirilmesi hem de Bizans Hata Toleransı ve Blockchain ağları arası iletişim protokolü sayesinde Cosmos tabanlı platformlar diğer ağlarla etkileşimde bulunabilir. ATOM, blockchain ağları arasında etkileşimi platformun herhangi bir özelliğini kaybetmeden oluşturmasını sağlar.
Cosmos ağı üç farklı katmandan oluşur:
- Uygulama katmanı işlemleri işler ve ağın durumunu günceller.
- Network katmanı ise ağlar ve işlemler arası iletişimi sağlar.
- Konsensüs (mutabakat) katmanı ise sistemin şu anki durumu üzerine anlaşılmasını sağlar.
Bu üç katmanın beraber çalışıp yazılımcıların uygulama geliştirmeleri için, ATOM geliştiricileri birkaç araç oluşturmuştur.
Tendermint
Tendermint BFT motoru, geliştiricilerin kendi platformlarını kod yazmaya ihtiyaç duymadan geliştirmelerine olanak sağlar. Tendermint, Cosmos ağında çalıştırılan nodeların güvenliğini sağlar ve ağda blokların oluşturulmasını sağlar. Uygulamaları Blockchain Uygulama Ara yüzü (ABI) üzerinden ağa bağlar.
Tendermint Bizans Hata Toleransı (BFT)
Tendermint’in temeli olan Tendermint Core, hisse ispatına (PoS) dayalı yönetişim mekanizması üzerinden Cosmos Hub ile uyumlu çalışır.
Doğrulayan nodeları çalıştırmak için ilk olarak ATOM stake etmeleri gerekir. Onaylayıcı olmak için ise nodelar arasında stake ettirme işlemi üzerinden ilk yüzde olmanız gerekir. Oylama gücü ise stake ettirdiğiniz ATOM miktarına bağlıdır.
Kullanıcılar onaylayıcıları seçebilirler ve oylarını herhangi bir ödül kaybetmeden delege ettirebilirler.
Onaylayıcıları kullanıcılar seçtiği için onaylayan kişiler dürüst davranmaları konusunda teşvik edilirler. Çünkü kullanıcılar onaylayıcıları beğenmezse delege ettirdikleri ATOM’ı onlardan çekebilirler.
Cosmos Hub ve Bölgeler
Cosmos Hub, Cosmos ağındaki ilk blockchain ağıdır. Uygulama Cosmos ağı ve bağımsız blockchain ağları arasındaki bölgeler arasında üçüncü parti işlevi görür.
ATOM’da her bölge kendi fonksiyonunu taşır. Örnek olarak hesapları ve işlemleri onaylama ve blockchain ağında token’ları oluşturma ve dağıtmaya kadar tüm fonksiyonları işler.
Cosmos Hub, ağlar arası iletişimi tüm ağlar üzerinden takip etmek için kullanılabilir.
Blockchain Ağları Arası İletişim Protokolü
Bölgeler blockchain ağlar arası iletişim protokolü (IBC) üzerinden kolayca ve güvenli bir şekilde bağlı bölgeye ulaşmasına olanak sağlar.
Bir bölge Cosmos Hub’ına bağlı olduktan sonra diğer ağlarla kolayca iletişim kurabilir. Bu sayede farklı ağlardaki uygulamalarla etkileşimde bulunabilir.
Cosmos SDK
Cosmos SDK, ATOM ekibi tarafından Tendermint üzerinden geliştirmelerine olanak sağlayan bir yazılım gelişrirme kitidir.
SDK, uygulama geliştirme konusundaki karmaşıklığı giderir. Bu sayede yazılımcılar istedikleri kadar katman ekleyebilirler.
Cosmos, Rakiplerinden Nasıl Farklılaşıyor?
Birçok blockchain ağından farklı olarak, Cosmos’un ana amacı blockchain ağları arasındaki etkileşim üzerine odaklanmış durumdalar. Ayrıca ATOM, baştan sona akıllı kontrat programcılığı kullanmadan uygulamaların farklı ağlarla etkileşime girmesini sağlar.
Cosmos ve Polkadot Arasındaki Fark Nedir?
Polkadot (DOT) uygulamalar arasındaki ilişkiyi parachain ve köprüler arasında sağlarken, ATOM bu işlevi Cosmos Hub ve bölgeler aracılığıyla yapar. Bu sayede ATOM’daki uygulamalar ek geliştirme gerekmeden başka ağlarla etkileşime girebilir.
Cosmos ICO’su
5 Nisan 2017’de ICO’ya giden ATOM, hedefi olan 17.3 milyon dolarlık hedefinin tamamına erişmeyi başardı ve bu şekilde kripto para piyasasına giriş yaptı. Bu sayede ağın geliştirilmesi için fon oluşmuşken aynı zamanda başarılı bir projenin temelini attılar.
ATOM nasıl üretiliyor? ATOM nasıl kazanılır?
ATOM, staking aracılığıyla bloklar tarafından üretilir. Blokların çıkarılması için kullanıcıların ATOM’larını stake ettirmeleri gerekir. Ardından onaylayıcıları seçen kullanıcılar, kullanıcılardan en çok token delege edilmiş 100 kişi ağdaki tüm işlemleri gerçekleştirir. Ama kullanıcılar istedikleri zaman oylarını çekme hakkı olduğu için ağda kötü niyetli işlemler yapılmaz.
ATOM kazanmak için ödemeleri ATOM olarak almak ve borsalarda ATOM üzerinden işlem yapmanız gerekir. Eğer ödeme olarak alacaksanız ATOM cüzdanınızın olması ve ödemeler için adresinizi paylaşmanız gerekir. Borsalarda işe coin’lerinizi ATOM ile takas edip ATOM miktarı arttığı zaman satıp düştüğü zaman alabilirsiniz. Diğeri ise itibari para ve stablecoin işlemleriyle yürür. Onda ise piyasa değeri yükseldikçe satarsınız ve düştükçe almanız durumunda elinizdeki ATOM’ları artırırsınız.
Cosmos Yorumları
Cosmos, 2017’den beri blockchain ağları arasında etkileşim ve ölçeklenebilirlik sorununu çözmeyi başarmıştır. Ama bu alandaki rakipleri Polkadot (DOT) ve Avalanche (AVAX), Cosmos’un rekabet alanında biraz geride kalmasına sebep olmuştır. Yine de amacından sapmayan ağ, birçok konuda blockchain ağları arasındaki sorunları birkaç basit uygulamayla çözmeyi başarmıştır.
Cosmos hakkındaki daha fazla bilgiye cosmos.network üzerinden ulaşabilirsiniz. Ayrıca Cosmos hakkında nedir, nasıl ortaya çıktı gibi merak edilen sorulara “Cosmos Nedir?” yazımız üzerinden ulaşabilirsiniz.