DeFi (Decentralize Finance) Nedir?

önce yayınlandı , Son güncelleme önce

Okuma Süresi: 8 dk

Paylaş:

DeFi, küresel finansal sisteme bomba gibi düşen blockchain uygulamalarının genelini ifade eden bir terimdir. İngilizce Decentralized Finance söz öbeğinin ilk harflerinden türetilen DeFi ifadesi Türkçemize “merkezsiz finans” şeklinde çevrilebilir. Genellikle Ethereum, Solana, Avalanche, Cardano gibi blockchainler üzerinde gördüğümüz DeFi uygulamalarının sayısı her geçen gün büyük bir hızla yükseliyor.

DeFi projelerinin blockchain’den ilham aldığını görüyoruz. Kullanıcılarına finansal özgürlük sağlamayı hedefleyen yenilikçi blockchain teknolojisi, DeFi projeleri sayesinde hedefine gitgide yaklaşıyor. Bilindiği üzere Blockchain teknolojisi lider kripto para Bitcoin’e (BTC) şimdiki sahip olduğu gücü sağladı. Kripto paraların BTC ile sınırlı kalmaması ve yeni DeFi projelerinin ekosisteme dahil olması büyük bir önem arz ediyor. DeFi’nin ne demek olduğunu daha iyi anlayabilmek adına blockchain teknolojisinin ne anlama geldiğini ve kullanıcılarına ne gibi olanaklar sunduğunu biraz daha yakından inceleyelim.

defi

DeFi, herhangi bir merkezi otoriteye ihtiyaç duymamak koşuluyla geliştirilmiş finans uygulamaları anlamına gelmektedir. DeFi ticari bir proje veya herhangi bir coin’e verilmiş isim değildir (ancak bu isimde çıkarılmış kripto paralara rastlamak da mümkündür). DeFi bir konsepttir. En genel ve basit tanımıyla, geleneksel finans ürünlerini, akıllı sözleşmelerin programlama kabiliyetinden faydalanarak yeniden inşa etmektedir. Böylelikle koşulların konulması ve koşulların yerine getirilmesindeki güç ve otorite bir aracı kurumda değil programlama yoluyla teknolojidedir ve tüm bu süreç şeffaf şekilde kullanıcılar tarafından izlenebilir.

Merkeziyetsiz Finans alanında birçok farklı konuda çalışan şirket bulunmaktadır. İnsanların bu konsepte olan inancı yakın zamanda yaşanan bir takım manipülasyon ve hack olaylarına rağmen günden güne artmakta ve bu listeye yeni projeler de eklenmektedir.

Ancak burada gösterilen uygulamalar ve ticari kurumlar kafamızı karıştırmamalıdır. Ayırdına varılması gereken husus bu kurumların kullanıcıların varlıkları üzerinde (önceden programlanmamış olmak kaydıyla) herhangi bir hükmünün olmamasıdır. Yani bu şirketler programlama kısmındaki alt yapıyı bizlere sağlar ve genellikle kazançları gerçekleştirilen transferlerden aldıkları minik komisyonlardır.

Blockchain Yenilikleri

Kripto para piyasasının lideri ve orijinal kripto para Bitcoin (BTC), blockchain teknolojisinin getirdiği yenilikleri kullanıcılara sergileyen birincil kaynak olarak ifade edilebilir. Geleneksel finansal sisteme bomba gibi düşen Bitcoin, kullanıcıların geçmişte mecburen katlandıkları birtakım durumlara çözümler sunmayı başardı. Bu bakımdan BTC’nin mevcut finansal sisteme yepyeni bir soluk kazandırdığını söyleyebiliriz. Şeffaf olmayan bir yapıyla işlemlerini sürdüren, kullanıcılarının fonları hakkındaki haklarını tam anlamıyla teslim etmeyen, çoğu zaman onları bazı mağduriyetlere uğratan finansal kuruluşlar herkesin malumu. Küresel finansal sistemin bel kemiği olma özelliği taşıyan bu kuruluşlar, kullanıcıların finansal işlemlerine aracı oluyor. Bitcoin öncülüğünde ilerlemeye devam eden kripto para piyasası işte bu sisteme karşı çıkıyor ve herkesin finansal özgürlüğe sahip olduğu bir ekosistemin mümkün olduğunu dünyaya ilan ediyor.

Bitcoin bilindiği üzere bir tür eşten eşe değer transfer aracı olarak tanımlanabilir. Buna göre artık aracı kuruluşlara ihtiyaç duyulmadan değer aktarımı yapılabiliyor. Üstelik blockchain teknolojisinin getirdiği dağıtımlı defter hizmeti sayesinde ağdaki tüm işlemlerin şeffaf olması sağlanabilmiş. Böylece herkesin kolaylıkla denetleyebildiği, bütün finansal sürecin şeffaf olarak gerçekleştiği bir ekosistem meydana geldi. BTC’nin mevcut finansal sistemi yeniden şekillendirebilecek bir potansiyele sahip olduğu çoğu kişini kabul ettiği ifadeler arasında yer alıyor.

DeFi Üzerinden Kredi Almak

DeFi uygulamaları üzerinden kredi almak bu konuda en çok kafa karıştıran konudur. Çünkü kredi alabilmek için akıllı kontrata bir miktar teminat kitlenmesi gerekmektedir ve bu teminat miktarı (birçok uygulamada bu oran değişiklik göstermekle birlikte) alınması talep edilen kredi tutarından fazladır.

İlk bakışta bu durum konsepte olan inancınızı kaybetmenize sebep olsa da aslında buradaki mantık, teminat verilen varlığın (kripto paranız) uzun vadede satmayı düşünmediğiniz bir yatırım aracınız gibi görülebilmesidir. Daha anlaşılır bir örnek vermek gerekirse: eğer kripto paranız uzun vadede değer kazanacağını düşündüğünüz bir tarım arazisi olsaydı, nakit ihtiyacınız olduğunda bu araziyi teminat göstererek sistem üzerinden nakit para almanız ve eliniz rahatladığında bu almış olduğunuz parayı iade ederek tarım arazinize bıraktığınız gibi kavuşmanız mümkün olabilirdi.

Ek olarak, borç alınan bu parayı kullanmayarak, aldığınızdan daha yüksek bir faiz veren başka bir DeFi uygulaması üzerinde likidite sağlayarak faiz kazanma şansınız bile bulunuyor. Yani %6 faizle kredi çekip, çekilen tutarı %10 faizle başka bir bankaya yatırmak gibi diyebiliriz.

Peki DeFi Uygulamaları Üzerinden Nasıl Kredi Çekilir?

Sistemin nasıl çalıştığını anlamak için önce stabil coin tiplerine bir bakalım. Zira DeFi konseptinde yer alan stabil coin işin kilit kısmı. Aşağıdaki gibi dört tip stabil coin bulunuyor:

  1. Bir merkezi otorite tarafından her bir koin karşılığı herhangi bir fiat para tutulduğuna söz verilen ve bu şekilde vaat edildiği fiat paraya endeksli stabil koinler.
  2. Altın, petrol gibi belli başlı emtialar ile endekslenen coin’ler.
  3. Sistemlerini destekleyen herhangi bir teminatları olmayan ve istikrarlı kalmak için fiyatları algoritmalarla yöneten merkeziyetsiz algoritmik stabil coin’ler.
  4. Son olarak da bizi ilgilendiren herhangi bir merkezi otariteye bağlı bulunmadan, ancak ağda yer alan kullanıcıların fikir birliği ile yönetilen, DAI gibi kripto endeksli merkeziyetsiz coin’ler.

Kredi olarak almak isteyeceğiniz stabil koin için ki bu bizim örneğimizde DAI olsun. Önce Maker DAO’nun bir uygulaması olan Oasis.app‘e gidilir. Sayfada çıkan işlem tercihleri arasından yapmak istenilen işlem seçilir. Ardından bilgisayarınıza bir dijital cüzdan bağlamanız gerekmektedir. Gördüğüm kadarıyla çoğunlukla en çok tercih edilen cüzdan Trezor ve MetaMask. Yapmak istediğiniz işlem borç alma işlemi ise, her uygulamaya göre çeşitlilik gösteren teminat tiplerinden birini seçerek; teminat yüzdesine göre yatırdığınız kripto varlık ile orantılı olarak DAI’lerinizi yaratabilirsiniz. Oluşturmuş olduğunuz DAI’leri dilediğiniz gibi borsalar veya başka aracılar yoluyla nakite çevirebilir, başka kripto paralara yatırım yapabilir ve hatta yukarıda bahsettiğim gibi loanscan.io  adresi üzerinden faiz oranlarını kontrol ederek paranızı borç verebilirsiniz. DeFi kaç tl içeriğimize de göz atabilirsiniz.

Önemli uyarı: Dijital cüzdanınızı bilgisayarınıza kurarken size verilen “Backup Phares” yani kurtarma kelimelerini güvenli bir yere not etmeyi sakın unutmayın. Aksi taktirde eğer parolanızı unutursanız cüzdanınıza erişim sağlamanız mümkün olmayacaktır.

defi egitim fonu patent trolu davasi icin dilekce sundud

DeFi Uygulamaları

Blockchain teknolojisini değerlendiren farklı geliştiriciler Ethereum, Tron, EOS ya da Litecoin gibi farklı projelere imza attı. Altcoin olarak nitelenen bu projeler arasında kullanıcılara sunduğu hizmetler itibariyle Ethereum’un öne çıktığını söyleyebiliriz. Nitekim ETH halen piyasadaki en büyük değere sahip olan altcoin olarak dikkat çekiyor. Kendi blockchain ağı bulunan ETH, bu ağ üzerinde kullanıcılarının akıllı sözleşmeler geliştirmesine ve çeşitli hizmetleri DeFi uygulamaları aracılığıyla ekosisteme sunmasına olanak veriyor. Kullanıcılar ETH ağı üzerinde çeşitli DeFi uygulamaları geliştirebiliyor.

Ethereum ağı üzerinde geliştirilen DeFi uygulamalarının son zamanlarda oldukça geniş bir yelpazede piyasaya sürüldüğünü görüyoruz. Blockchain teknolojisinden faydalanarak kullanıcılarına hizmet vermek isteyen girişimciler yeni DeFi uygulamalarıyla ekosisteme katkıda bulunuyor.

Merkezsiz finans, finansal ürünlerin halka açık merkezsiz blockchain platformlarında kullanılabilir olmalarını sağlıyor. Bu durum finansal ürünlerin dileyen herkesin kullanımına açık olduğu anlamına geliyor. Böylece bankalar ya da komisyoncular gibi diğer aracı kuruluşlara duyulan ihtiyaç ortadan kalkıyor. Sonuç olarak da merkezsiz bir finansal sistemde özgürce işlem yapabilmek mümkün hale geliyor.

DeFi Ekosistemlerinin Bileşenleri

Merkezsiz finans (DeFi) alanındaki bileşenler tıpkı diğer finansal ekosistemlerde bulunan unsurlara benziyor. Buna göre kullanıcıların faydalanabileceği sabit fiyatlı bir para biriminin ve onların hizmetine sunulacak geniş ölçekli kullanım alanlarının oluşturulması gerekiyor. Bu sayede finansal bir ekosistemin tesis edilmesi mümkün hale geliyor. DeFi ekosistemleri de kripto para borsaları ya da kredi servisleri gibi kullanım alanlarını sabit fiyatlı kripto paralarla kullanıcılarının hizmetine sunuyor. DeFi ekosistemlerinin doğru ve kurallara uygun işlev gösterdiğinden emin olmak için de akıllı sözleşmeler devreye giriyor. Bu sayede DeFi uygulamalarında işlerin yolunda gittiğinden emin olmak mümkün hale geliyor. Örneğin taraflar arasında gerçekleştirilecek kredi işlemlerini düzenleyici niteliğe sahip bir akıllı sözleşmenin bulunduğunu farz edelim. Kullanıcıların hangi şartlarda neye maruz kalacağı gibi kredi işlemiyle ilgili detaylar bu sözleşmeyle garanti altına alınıyor. Sözleşmede belirtilen belirli şartlar gerçekleştiğinde, söz konusu işlem taraflar arasında başarıyla gerçekleşiyor. İşte tüm bunlar herhangi bir banka ya da benzeri kuruluş tarafından değil de buna uygun tasarlanmış özel bir kod tarafından gerçekleşiyor. DeFi ekosistemleri kullanıcılarına tam olarak bunu vadediyor.

Herhangi bir merkezsiz finans ekosisteminin tüm bileşenlerinin yazılımsal nitelikte olduğu söylenebilir. Ekosistemin her bir bileşeni belirli bir işlevi yerine getiriyor. Bu sayede DeFi sistemi başarılı bir şekilde faaliyetlerini sürdürebiliyor.

DeFi Uygulamalarının Geleceği

Blockchain teknolojisi hangi sektöre uyarlandıysa o alanda ses getirmeyi ve oradaki mevcut sisteme meydan okumayı başardı. Tüm dünyada oldukça büyük bir yankı uyandıran bu teknoloji merkezsiz finans düşüncesine de güç veriyor. Oldukça güçlü ve değişmez bir yapıya sahip olan blockchain, kullanıcılarına kesin bir şekilde güven veriyor. Öyle ki blockchain teknolojisinin tarihi boyunca göze çarpan bir güvenlik zafiyeti vermediğini söyleyebiliriz. DeFi uygulamaları da gücünü bu çarpıcı teknolojiden alıyor ve her geçen gün gelişmeye devam ediyor. Blockchain geliştiricilerinin aklımıza gelebilecek hemen her alanda yeni projeler ürettiğini ve yatırımcıların karşısına yeni fikirlerle geldiğine şahit oluyoruz. Bu durum DeFi uygulamalarının blockchain var oldukça devam edeceği şeklinde yorumlanabilir. Görünüşe bakılırsa blockchain teknolojisi günümüzde sahip olduğu konumu gelecekte de koruyabilecek.

Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.

512x512

Yazar: BTCHaber

Elon Musk, Trump hükümetinde koltuğu kaptı

ABD’nin yeni başkanı Donald Trump, kabinesinde “Department of Government Efficiency” adlı birimin başına Tesla CEO’su Elon Musk ve girişimci Vivek Ramaswamy’yi getireceğini açıkladı. Hükümet harcamalarında verimliliği arttırmayı amaçlayan departmanın isim kısaltmasının D.O.G.E olması Dogecoin üzerinde büyük spekülasyonlara yol açmıştı. Trump, X’te yaptığı açıklamada şu sözlere yer verdi: “Elon ve Vivek’in liderliğinde devletin işleyişinde köklü bir ...

Bağlantıyı kopyala