Akıllı sözleşmeler sanal ortamda değer transferinin daha karmaşık komutlar ile yapılmasına olanak tanır. Akıllı sözleşme platformları artık herkesin programlanabilir finans tasarlamasına ve bunları sayısız yeni kullanım alanlarında uygulamasına izin veriyor. Şu an DeFi ve diğer merkezi olmayan uygulamalar (dApps) çoğunlukla Ethereum tabanlı akıllı sözleşmelerin hakimiyetinde. Fakat Ethereum’un ölçeklenebilirlik problemi, Ethereum üzerinde gerçekleştirilen işlemlerin yavaşlamasına ve işlem ücretlerinin artmasına sebep oluyor.
Ölçeklenebilirlik problemini çözmek ve Ethereum’un tahtını elinden almak isteyen projeler bir yandan gelişmeye ve popülerlik kazanmaya devam ediyor. Ethereum’un büyük rakiplerinden üç tanesine birlikte bakalım.
POLKADOT
Dr. Gavin Wood Ethereum’un CTO’su ve kurucularındandı. 2016 yılında Ethereum’dan ayrıldı. Solidity dilinin de yaratıcısı olan Wood, diğer önemli Blockchain geliştiricileri olan Robert Habermeier ve Peter Czaban ile birlikte Polkadot’u kurdu.
Projenin odağında Ethereum’un çözemediği ölçeklenebilirlik problemini çözmek ve birlikte çalışılabilirliği sağlamak var. Ölçeklenebilirlik sağlayabilmek için sharding teknolojisini kullanıyorlar. Sharding teknolojisi sayesinde “Node”lar gruplara bölünür ve datalar bu gruplar arasında paylaşılır bu şekilde paralel işlemler yapılınmasına olanak sağlanır. Tüm nodeların tüm işlemlemleri gerçekleştirmesi ve tüm datayı kayıt etmesi yerine nodeların küçük gruplara ayrılması güvenlikten endişe duymadan network ölçeklenebilmesine olanak tanıyor.
ALGORAND
Algorand kriptografinin temsilcilerinden, MIT profesörü Silvio Micali tarafından kuruldu. Algorand kendi tabiriyle sınırları olmayan bir ekonomi için güvenilir, halka açık ve izinsiz bir altyapı oluşturmayı hedefliyor.
Singapur merkezli proje, 2018 yılının başlarında Pillar ve Union Square Ventures’tan 4 milyon dolarlık çekirdek yatırım aldı. Daha sonra geniş bir yatırımcı listesi ile 64 milyon dolarlık artış elde etti.
Yine aynı şekilde Ethereum’un ölçeklenebilirlik problemini çözmeyi hedefleyen ALGO yazılımcıların akıllı sözleşmeler ve Dapp’ler geliştirebilecekleri bir altyapı sağlıyor ve işlerini kolaylaştıracak Yazılım Geliştirme Kitlerii (SDK)’lar sunuyor. ALGO geliştiricilerin deneyimlerini kolaylaştırmaya odaklanarak, daha çok geliştiriciyi platforma çekmeyi hedefliyor.
Byzantine konsensüsü üzerinde geliştirilmiş pure proof-of-stake protokolü (PPoS) sayesinde güvenlikten ödün vermeden işlem hızını artırmayı başarmış. Protokolde güvenliği sağlayan en önemli özellik çatallanmanın önüne geçilmiş olması. İki blok asla aynı anda zincirde çoğaltılamıyor, çünkü sadece bir blok gerekli oy eşik değerine sahip olabiliyor. Her turda en fazla bir blok onaylanıyor ve onaylanan blok, zincire yazılıyor. Bu sebeple Algorand’da gerçekleşen tüm işlemler kesin. Bir blok göründüğünde, kullanıcılar o bloğun içerdiği işlemlere hemen güvenebiliyorlar ve bloğun sonsuza kadar zincirin parçası olacağından emin olunuyor. Bu durum da işlemlerin hızlı gerçekleşmesini sağlıyor.
AVALANCHE
Proje, kriptolojinin öncülerinden Cornell Üniversitesi Profesörü Emin Gün Sirer liderliğinde kurulan Ava Labs tarafından geliştirildi. Avalanche, merkeziyetsiz uygulamalar, yeni finansal yazılımlar ve birlikte çalışabilir blokzincirler kurabilmek için açık kaynaklı bir platform sağlıyor. Proje, 2020 Haziran ayında halka açık token satışında 42 milyon dolar topladı.
Avanche projesi de diğerleri gibi Ethereum’un ölçeklenebilirlik problemini çözmeye odaklanıyor. Avalanche konsensüsü “Team Rocket” adı verilen anonim bir grup tarafından geliştiril. Fikir birliğine varılmak için bir lider seçmeye gerek kalmadan, küçük gruplar ve rastgele örnekler oluşturarak protokolün tüm düğümlerini konsensüse yönlendirerek işlem hızını saniyede 4500 e kadar çıkarıyor. Bu sayede klasik ya da Nakamoto konsensüs ile aynı güvenlik seviyesine ulaşılırken işlem hızını artırmak mümkün olabiliyor. Bir işlem için bir saniyenin altında bir zaman gerekiyor.
AVA, birden fazla akıllı sözleşme dilini ve biçimini destekleyecek. Öte yandan AVA Labs, AVA üzerinde “Athereum” adlı bir Ethereum çatalı oluşturarak Ethereum geliştiricilerinin AVA’ya geçişi kolaylaştırıyor. Çatal, Ethereum 2.0’ın birçok özelliğine benzeyecek şekilde iyileştirilmiş. Diğer projeler gibi, AVA’nın başarısı geliştiricilerin projelerini platforma taşımasına bağlı.
Sonuç:
Özellikle bankalara rakip olma gayesi ile yola çıkmış DeFi projelerinin tabana yayılabilmesi için düşük hız ve yüksek işlem ücreti problemlerinin bir an önce çözülmesi gerekiyor. İşlem ücretleri henüz bu kadar artmamışken, Bitcoin ve blockchain inananları olarak yüksek Swift ücretlerini öne sürerek, bankaları eleştirirdik. Fakat geldiğimiz noktada bazı zamanlar işlem ücretleri bankalardan bile yüksek tutarlara mal oluyor. Diğer taraftan bu sorunu çözmeye yönelik projelerin geliştiriliyor olması ve onlara olan ilginin her geçen gün artması umut verici.
