Kripto para piyasası 5 Ağustos Pazartesi günü resmen bir kâbus yaşadı. Bir kesim, bunun geleceğini öngörse de traderların daha fazla kaldıraçlı işlem yapması aylardır bir risk faktörü olarak karşımıza çıkıyordu. Japonya’da faizlerin artmasıyla ateş ve barut bir araya geldi. Ancak, çıkan yangın hızla söndürülebilir gibi görünüyor.
Japon yeni tabanlı kredilerdeki maliyetin artması piyasalarda bir çöküşe yol açtı. Traderlar, şimdi ise kaldıraçlı işlemlerini kısarak yen ile borçlanmanın önüne geçmeye çalışıyor. Hisse senedi piyasalarında sular durulur ise kripto paralarda da benzer bir gidişat görmemiz muhtemel.
Japon yeni neden bu kadar önemli?
Kripto alım-satım kararlarında makroekonomik temellerin daha zayıf rol oynadığı herkes tarafından biliniyor. Piyasa, genellikle volatiliteden kâr etmeye çalışan kısa vadeli spekülatörlerin etrafında şekilleniyor. Daha fazla gelir elde etmek isteyen traderlar, yüksek kaldıraçlı işlemleri tercih ediyor. Kripto piyasasındaki toplam açık faiz (net borçlanma) neredeyse 40 milyar dolara ulaşmıştı.
Borçlanılan büyük miktardaki para için bir finansman kaynağı olmak zorunda. Son yıllarda bu kaynak olarak Japonya öne çıkıyordu. 2022 yılında ABD hazine tahvil faizlerinin pozitife döndü. Japonya’da ise faiz oranları diğer ülkelere kıyasla oldukça düşük kaldı. Kurumsal traderlar, ülkeden sağladıkları ucuz kredilerle farklı piyasalarda işlem yaptılar.
Kripto paralar için oldukça hareketli geçen 2023 yılında kaldıraçlı işlem yapan traderlar, neredeyse bedava olan yen finansmanı sayesinde gelirlerini kat ve kat arttırarak büyük gelirler elde etti.
Bu durum yalnızca kriptoya özgü değildi; yen üzerinden yapılan carry trade işlemlerinin bir sonucuydu. ING Bank’ın raporuna göre, 2024 yılına kadar yabancılara verilen yen kredileri iki yıl öncesine kıyasla yüzde elli artarak iki trilyon doları aştı.
Japonya’da para politikası sil baştan
Japonya Merkez Bankası, 31 Temmuz’da kısa vadeli devlet tahvil faizlerini sıfırdan yüzde 0,25’e yükseltti ve bu durum piyasalarda büyük hareketlere neden oldu. Banka, 17 yıl sonra Mart ayında ilk kez faiz oranını yüzde 0,1’den yukarıya taşıdı. Bu karar Bitcoin fiyatını yüzde 18, Ethereum fiyatını ise yüzde 26 aşağıya çekti.
Geleneksel piyasalar da bu durumdan muzdaripti: S&P 500 endeksi bir günde yüzde 5’ten fazla geriledi.
Japonya’nın faiz artışı sonrası yaşananlar ise düşüşü hızlandırdı. Yen, döviz piyasalarında değer kazandı ve USD/JPY paritesi 153’ten 145 seviyesine düştü. Yen kredilerinde maliyet bir anda yükseldi.
Trader’lar, kredi verenlerin marjin çağrıları veya genel ihtiyaç nedeniyle milyarlarca pozisyonu kapatmaya başladı. Jump Trading, 24 Temmuz ila 4 Ağustos arasında 370 milyon dolardan fazla ETH sattı, bu büyük satışlar hareketliliği arttırsa da düşüşün ana faili olmadılar.
4-5 Ağustos tarihlerinde Coinglass’ın verilerine göre, açılan yüz binlerce pozisyonun tasfiyesi sonucunda kaldıraçlı işlemlerden 1 milyar dolardan fazla kayıp yaşandı.
Geri dönüş mümkün mü?
Bazı hastalıklarda ateşin yükselmesi iyileşme belirtisidir. Piyasalarda da benzer bir durum söz konusu. Trader’lar, yüksek riskli kaldıraçlı pozisyonlarından kurtuldu ve yen borçlarını azalttı. Kripto piyasasındaki açık faiz şu anda 27 milyar dolar seviyesinde, bu da çöküş öncesine göre yaklaşık 13 milyar dolar daha az.
Hollanda merkezli bankacılık devi ING’ye göre, USD/JPY paritesinde daha fazla düşüş beklenmiyor.
Eğer tüm bu senaryolar başarısız olursa, faiz indirimi bir seçenek olarak masada kalacak.
Japonya’nın hisse senedi endeksi Nikkei 225, 5 Ağustos’ta yüzde 12 gerileyerek 1987’den beri en büyük düşüşünü yaşadı. Bu düşüş, Japonya Merkez Bankası’nı müdahale etmeye zorlayabilir ve borçluların yükünü hafifletebilir. Temmuz ayında işsizlik oranının büyük bir artış göstermemesi, ABD ekonomisinde bir rahatlamaya yol açabilir.
Mount Lucas Management’ın kıdemli portföy yöneticisi David Aspell, Cointelegraph’a verdiği demeçte, “Japonya’da müdahale için doğru zaman şu an” dedi ve ekledi: “ABD’den gelen verilere göre Fed, birkaç ay öncesine kıyasla daha agresif bir şekilde faiz indirimine gidecek.”
Bu senaryo gerçekleşirse, kripto piyasası yaz sonunda toparlanabilir hazır olabilir. Ancak, kripto paralarda öngörülebilirliğin daha zayıf olduğunu unutmamak gerek. Bu süreçten çıkarılacak en önemli ders, kaldıraçlı işlem yapmadan önce iki kez düşünmektir.
