Kripto varlıklar modern finans dünyasında önemli bir yer edindi. Ancak bu durum, yasal düzenlemeleri ve hukuki sorumlulukları da beraberinde getirdi. Soğuk cüzdan olarak tabir ettiğimiz donanımlar, sıcak cüzdan olarak tabir ettiğimiz online cüzdanlar ve kripto varlık borsalarında bulunan hesaplarda gerçekleşen işlemlerin hukuki sorumluluğu onların sahiplerine aittir. Bu haftaki yazımda, kripto varlık cüzdanlarını veya borsa hesaplarını üçüncü kişilere kullandıranların karşılaşabileceği olası hukuki sorunları ele alıyoruz.
Kripto varlık cüzdanları, kişilerin dijital varlıklarını saklayıp işlem yapabilmelerine olanak tanıyan platformlar veya donanımlardır. Cüzdanların güvenliği, sahibinin kontrolünde bulunan özel anahtarlar ile sağlanır. Kripto varlık borsalarında bulunan hesaplar da aynı işlevi görmektedir fakat buradaki fark işlemler hizmet alınan borsa aracılığıyla gerçekleşmektedir. Tabii bu işlemlerin hepsi blokzincirde kayıt altına alınmaktadır. Özellikle borsalarda Müşterini Tanı (KYC) prosedürünün işlemesi sebebiyle borsa hesapları aracılığıyla gerçekleştirilen işlemlerde kullanıcının tespiti çok daha kolay hale gelmiştir. Peki neden bu gereklilik ortaya çıkmıştır?
Kolay elde edilen kazancın getirdiği büyük hukuki riskler
Birçok sermaye aracı gibi kripto varlıkların da başta nitelikli dolandırıcılık, kara para aklama ve yasadışı bahis olmak üzere suçun finansmanı için kullanıldığını sık sık haber sitelerinde veya araştırmalarda görüyoruz. Ancak suçlular sıklıkla başkalarını suça aracı kılarak kazanç vaadiyle insanların hayatlarına büyük zararlar veriyorlar. Bunlardan biri de “hesap kiralama” adını verdiğimiz durum. Hesap kiralama yönteminde kişilerin sıcak cüzdanlarına ya da borsa hesaplarına para aktaran ya da aktarılmasını sağlayan kişiler bu hesapların kullanımı karşılığında hesap sahiplerine bir miktar para ödüyorlar. Ne kadar kolay bir kazanç değil mi? Ancak bu kazanç beraberinde çok büyük riskler de getiriyor. Çünkü hesapların ya da cüzdanların bir başkasına kullandırılması ya da kişilerin hesap kullanımına aracılık etmesi, hesabın sahibinin gerçekleşen suça iştirakini sağlamaktır. Sıklıkla karşılaşılan birkaç durum üzerinden konuyu ele alalım:
Nitelikli dolandırıcılık: Hileli yöntemlerle kâr sağlama
Nitelikli dolandırıcılık suçu, hileli davranışlarla bir kişiyi aldatıp, onun veya bir başkasının zararına kâr sağlama suçudur ve Türk Ceza Kanunu’nun 158’inci maddesinde tanımlanmaktadır. Kripto varlık cüzdanları ve borsa hesapları üzerinden gerçekleştirilen sahte yatırım projeleri, hayali borsa uygulamaları veya “rug pull” gibi sahtekarlık yöntemleri, mağdurları dolandırmak için kullanılan en yaygın yöntemlerdendir. Ayrıca diğer dolandırıcılık yöntemlerinin bilişim sistemleri aracılığıyla gerçekleşmesi de nitelikli dolandırıcılık kapsamındadır.
Nitelikli dolandırıcılık suçunda kazanç transferi veya kazanç aktarımı için kripto varlık cüzdanını veya kripto varlık borsa hesabını kullandıran kişi de suça iştirak etmiş yani katılmış sayılır. Suça ortak olan kişi de Türk Ceza Kanunu madde 158 kapsamında 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası ile karşı karşıya kalacaktır. Ayrıca kişiler dolandırıcılığın mağdurları üzerinde yaratacağı maddi zarar nedeniyle de tazminat yükümlülüğü ile karşılaşabilirler.
Kara Para Aklama: Suç gelirlerini yasal hale getirme
Kara para aklama, suçtan elde edilen gelirleri yasal hale getirmek amacıyla yapılan işlemleri kapsar ve Türk Ceza Kanunu’nun 283’üncü maddesinde tanımlanır. Kripto varlıklar da diğer birçok yöntem gibi kara para aklama için kullanılmakta. Kripto varlık cüzdanını ya da borsa hesabını kullandıran kişi kara para aklama suçuna iştirak etmiş sayılacaktır. Ceza mahkemelerinde yargılama sonucu 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası ve aklanan para miktarının iki katına kadar para cezası da karşı karşıya kalabilir.
Yasadışı bahis: Hesaplarınız bahis platformlarında kullanılabilir
Türkiye’de yasadışı bahis işlemleri Türk Ceza Kanunu Madde 228’de tanımlanmaktadır. Yasadışı bahis operasyonlarında kişilerin kripto varlık cüzdanları veya borsa hesapları, bahis ödemeleri ve kazanç transferlerinde kullanılabilir. Yasadışı bahislerde para transferi için cüzdan veya borsa hesabı kullandırılması durumunda, TCK madde 228 gereğince 6 yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası ile karşı karşıya kalabilir. Bu cezalar sadece bahis oynayanları değil, bahis işlemlerine aracılık eden hesap sahiplerini de kapsamaktadır.
Sonuç: Hesaplarınızın güvenliğini sağlayın
Kripto varlık cüzdanlarını ve borsa hesaplarını başkalarına kullandırmak, büyük hukuki ve cezai riskleri beraberinde getirir. Nitelikli dolandırıcılık, kara para aklama ve yasadışı bahis gibi suçlara cüzdan ve borsa hesaplarını kullandırmak kişilerin vücut bulan suça katılmalarına sebebiyet verecektir. Suça iştirak halinde ise cüzdan/hesap sahipleri hem hapis cezaları hem de adli para cezaları ile karşı karşıya kalacaktır. Bu nedenle, kullanıcılar kişisel hesapların üçüncü kişilere kullandırılmamalı ve hesaplarının kontrolünü başkalarına bırakmamalıdır. Aksi takdirde ağır cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilecektir.
