Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gündemine gelerek Plan ve Bütçe Komisyonu’ndan geçen kripto varlıkların düzenlenmesine ilişkin yasa teklifi dün itibarıyla Genel Kurul’da tartışılmaya başlandı.
Kürsüde söz alan Saadet Partisi Hatay Milletvekili Necmettin Çalışkan kripto varlık düzenlemesine ilişkin sert eleştirilerde bulundu. “2018 yılında Finansal İstikrar Komitesi rapor yayımladı ‘Derhal tedbir alın’ diye, bu kadar zamandan ve bu kadar insan mağdur olduktan sonra daracık bir çerçeveyle bu yasa çıkarılıyor” diye konuşan Çalışkan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Esasen yasa içerisinde sadece üst oyuncuları kurtarmaya yönelik düzenlemeler var ama gariban birikimini harcamış. Öğrenci, memur, öğretmen, esnaf, dar gelirli kitlelerin mağduriyetini önlemeye yönelik hiçbir madde yok.”
“Kripto, ‘rant kapısı’ ya da ‘vergi kaynağı’ olarak görülmemeli”
İYİ Parti İzmir Milletvekili Ümit Özlale ise blokzincir teknolojisi ve bu teknolojiden yararlanan kripto varlıkların “rant kapısı” veya “vergi kaynağı” olarak değerlendirilmesinin sığ bir yaklaşım olacağını söylerken, Meclisin ve bakanlıkların kripto varlıklar ve blokzincir teknolojisine daha fazla kafa yorması gerektiğini belirtti.
Özlale, kriptoyla sıklıkla ilişkilendirilen kara para aklamaya ilişkin yorumlarda bulundu. “Kripto varlıkları bir kara para aklama mekanizması olarak kullanmaya başlarsak, bunun arkasındaki teknolojiyi göz ardı edersek Türkiye’nin en önemli problemlerinden biri olan kayıt dışılıkla etkili bir şekilde mücadele edemeyeceğimiz gibi aynı zamanda hızla kara para aklama cennetine dönüşmesine maalesef engel olamayız.”
“Her ne kadar gecikmiş olsa da…”
Kripto varlık düzenlemesini “her ne kadar gecikmiş ve eksik olsa da olumlu bir kanun teklifi olarak görüyorum” olarak nitelendiren Özlale, Türkiye’nin dünya sıralamasındaki yerine vurgu yaptı: “Chainalysis benimseme endeksinde Türkiye dünyada 12’nci sırada yer alıyor ve bizim herhangi bir mevzuatımız yok. O yüzden, bizim bir an önce mevzuatı çıkartıp ve bu teknolojiye yatırım yapıp, kripto varlıkların denetlenmesini, düzenlenmesini sağlayıp ondan sonra Türkiye’de sağlıklı bir piyasa mekanizmasının işlemesini sağlamamız gerekiyor.”
“Küçük yatırımcı korunmuyor, sigorta yok”
Türkiye’nin Mali Eylem Gücü’nün gri listesinden çıkması için kripto varlık yasa tasarısına ihtiyaç duyduğu Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından geçmişte defalarca dile getirilmişti. Gri listeye vurgu yapan DEM Parti Antalya Milletvekili Hakkı Saruhan Oluç, “Türkiye kara para aklama cenneti haline geldiyse ve nihayetinde FATF’nin gri listesine girdiyse, bu, sizin bu kadar yıldır yapmanız gerekeni yapmamış olmanızdan kaynaklanıyor” diye konuştu.
DEM Partili vekil teklifin, küçük yatırımcı için bir koruma veya sigorta içermediğini, öte yandan çok büyük kazançlar elde edilen bu alana yönelik vergilendirme de getirmediğini söyledi.
“Bazı maddeler anayasaya aykırı. AYM’ye götüreceğiz”
CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay kanun teklifinin bazı maddelerinin Anayasa’ya aykırı olduğunu savundu. Akay, “Bu maddeler, geçmişte olduğu gibi Anayasa’ya aykırılık açısından CHP tarafından Anayasa Mahkemesine götürülecek ve iptal edileceğini de düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
Ana muhalefet partisi vekilinin gündeme getirdiği bir diğer konu başlığıysa kripto para borsalarından istenmesi beklenen ancak teklifte yer almayan sermaye yeterliliği şartıydı. Teklifte asgari sermaye tutarı ile sermaye yeterlilik rasyosunun yer almadığını anlatan Akay, Bu kanun yürürlüğe girdikten sonra altı ay içerisinde ikincil bir düzenleme yapılacağı için özellikle dikkat edeceğimiz husus bu olacak, buradaki sermayenin yeterli olması önem arz edecek” diye konuştu.
Kanun teklifinin ilk imzacısı AK Parti Ankara Milletvekili Ömer İleri ise yurt içinde faaliyet gösteren 10 kripto para borsasında toplam 10 milyonun üzerinde bakiyeli hesabın yer aldığını belirtti.
Kanun teklifine gelen eleştirilere cevap veren İleri, söz konusu yasal düzenlemenin sektör paydaşlarıyla fikir alışverişi içerisinde hazırlandığını, vatandaşların hassasiyet ve önceliklerine kulak verilerek alınan geri bildirimlerin dikkatle değerlendirildiğini söyledi.
“Teklif yasaklayıcı değil, koruyucu ve kollayıcı”
İktidar partisi milletvekili, “Teklif, kısıtlayıcı olmaktan çok ön açıcı mahiyettedir; platformlar bazında müdahaleci olmaktan çok, yol gösterici içeriktedir; özellikle de vatandaşımız açısından yasaklayıcı olmaktan çok, koruyucu, kollayıcı bir yapıdadır. Bu açıdan merkeziyetsiz teknolojilerin ruhuna uygun bir yaklaşım benimsenmiştir” diye konuştu.
Teklifin birinci bölümü üzerinde konuşan Saadet Partisi Hatay Milletvekili Necmettin Çalışkan, yasanın hazırlanış şeklini eleştirdi: “Madem bu yasayı bürokratlar hazırladı, size teslim etti, hepsini olduğu gibi getirdiniz, bari sonuna da bir ilave ederek deseydiniz ki, ‘ey bürokrat, kötü örneklerine şahit olduğumuz üzere siz de görevinizi suistimal ederseniz size de şu şu yaptırımlar uygulanır.’ O son bir cümleyi eklemekten bile aciz kalınmış olduğu maalesef ki görülüyor.”
Aynı zamanda AK Parti’nin Genel Başkan Yardımcılığı görevini üstlenen Ömer İleri ise Çalışkan’ın eleştirilerine karşın “Yasanın yapım süreciyle ilgili olarak ortaya getirdiği eleştirileri iki açıdan son derece talihsiz buluyorum” dedi ve ekledi: “Her şeyden önce prensipte TBMM süregelen bir yasama sürecine ilişkin olarak, ‘işte bir yerlerde hazırlanıyor, noktasına virgülüne dokunmadan geçiriliyor’ şeklinde bir ifade kullanılmasını ben bu Meclis’e saygısızlık olarak görüyorum.”
