TON Türkiye sunumlarında Pavel Durov’un hikayesini anlatmış biri olarak sizlere bu yazımda en ince detayına kadar Telegram CEO’sunun Fransa’da tutuklanmasının sebebini ve merkeziyetsiz dünyayla ilişkisini ele alacağım.
Öncelikle Pavel Durov’un kim olduğunu ve bu noktaya nasıl geldiğine hep beraber bakalım. Durov genç bir Rus girişimci. Rusya’da çok kullanılan sosyal ağ Vkontakte’nin (VK) kurucusu. Durov’un 2006 yılında Facebook’tan ilham alarak VK’yı kurduğu biliniyor.
Hükümetlerle arası hiçbir zaman iyi olmadı
Durov’un merkezi hükümetlerle ilk anlaşmazlığı 2011 yılına dayanıyor. Hükümete karşı muhalif tavırları Putin’in dikkatini çekiyor. 2013 yılına geldiğimizde ise Rusya hükümeti VK ofislerine baskınlar düzenliyor. O sırada ofis çalışanları “çok gizli” ibareli önemli belgeleri kâğıttan uçak yaparak camlardan atmaya başlıyor. Telegram’ın logosuna bakarsanız buradaki göndermeyi görebilirsiniz. 🙂
Durov hükümetin baskılarından kurtulmak için VK’nın hisselerinin bir kısmını bir başka Rus şirket Mail.ru’ya satmak zorunda kalıyor. Mail.ru bugün tamamını satın aldığı VK’nın tek sahibi.
Ukrayna-Rusya savaşı bir dönüm noktası
Ayrıca Rusya-Ukrayna savaşında Rusya’yı desteklemeyen tavrı ve Ukraynalı protestocuların kimlik bilgilerini merkezi hükümetle paylaşmaması Durov’u tam manasıyla bir muhalife dönüştürüyor. Tüm bu olanların ardından Rusya’yı terk etmek zorunda kalıyor. Biraz garip gelebilir ama bugün bile bazı kripto fenomenlerinin başvurduğu yöntemlerden Güney Amerika’da bulunan Saint Kitts ve Nevis adında bağımsız bir ada ülkesinden vatandaşlık alıyor. Vatandaşlık için 250 bin dolar ücret ödeyen Durov’a Fransa da kucak açıyor ve vatandaşlık veriyor.
Projeyi geliştirmek için gerekli şartlar sağlandığında ise 2019 yılında Testnet ağında $TON karşımıza çıkıyor. Telegram kaynaklı hükümetle süren anlaşmazlıkları esnasında ilk olarak Gram adında bir kripto para çıkarıyor. Ancak ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından verilen durdurma kararı ardından bu kripto parayı geliştirip ve değişiklikler yaparak bugünkü bilinen adıyla TON’u piyasaya sürüyor.
TON’un başarısıyla tüm oklar Durov’u gösteriyor
Günümüze geldiğimizdeyse Durov artık Telegram ve TON ilişkisini konuşmaktan çekinmiyor. Yavaş yavaş borsalarda listelenmeye başlayan TON için herkes aynı yorumu yapıyor: “İyi proje ama piyasa değeri çok yüksek.”
TON’un yükselişini ise iki farklı duyuruyla özetlemek mümkün. İlk olarak, piyasaya sürdüğü TON’un Telegram’ın tek token partneri olduğunu duyurması, ikincisiyse Telegram’ın halka arzı. Bu iki haber TON’un fiyatında hareketlendirmeye yetiyor.
Platformdaki 950 milyon aktif kullanıcısını Web3’e doğru çekme düşüncesi birçok kripto yatırımcısını heyecanlandırıyor. Öyle ki, projenin mottosu bile belli: Dünyanın en büyük Web3 benimsenmesi. Öncelikle cüzdan ürününü ve hemen ardından USDT’nin eklenmesiyle TON ve aynı adı taşıyan blokzinciri piyasaya adeta damgasını vuruyor. Düşen piyasada dahi yükselen TON yatırımcıları ve arkasındaki platform sayesinde de güven kazanıyor. Ayrıca bugün geldiği noktada TON’un yüksek piyasa değerine rağmen trade edilen majör coinlerden biri haline geldiğini söyleyebiliriz.
“FBI beni izliyor”
Geçmişte kendisine vatandaşlık veren Fransa’nın Durov’u tutuklaması oldukça manidar. Peki Durov neden tutuklandı? Şu ana dek öne sürülen en büyük argüman, Telegram’ın hükümetlerle veri paylaşmaması. Durov’un bu muhalif tavrını Ukrayna-Rusya savaşında sıklıkla görüyoruz. Nitekim dört ay önce ünlü Amerikalı gazeteci Tucker Carlson’a röportaj veren Durov, ABD’ye her gittiğinde FBI ya da diğer gizli güvenlik birimlerinin kendisini takip ettiğini söylüyor ve hükümetin Telegram verilerine ulaşmak onunla beraber gelen bir mühendis çalışanını işe almaya çalıştıklarını iddia ediyor.
Durov’un tutuklanma sebebini rahatlıkla anlayabiliyoruz. Çok büyük ihtimalle hükümetlere vermek istemediği veriler kaynaklı bir baskıdan bahsetmek mümkün. TON ve Telegram ilişkisini saklamaması ve kurduğu Telegram imparatorluğun giderek geniş kitlelere ulaşması birilerini rahatsız ediyor olabilir. Ses getiren röportajda suçun Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’de olmadığını ifade eden Tucker Carlson, suçlanması gerekenin NATO ve ABD müttefiki Fransa olduğunu iddia ediyor.
Putin yalnız mı bıraktı?
Ortada dolaşan bir başka iddia ise daha önce anlaşmazlık yaşadığı Putin’le görüşmeye çalışan Durov’un görüşme talebinin reddedilmesi. Bu görüşmenin talep edilmesi de reddedilmesi kadar de önemli bir konu. Eğer bu doğruysa, Putin açık bir şekilde Durov’u yalnız bırakıyor.
Durov’un Fransa’da tutuklanmasının ardından gerçekleşen bir başka olaysa Hindistan’da açılan Telegram soruşturması. Times of India’nın haberine göre Hindistan’da Telegramı da kapsayan bir soruşturma başlatılıyor. Buradaki suçlamalarda da kumar, gasp ve diğer yasa dışı faaliyetlere ilişkin iddialar var.
Keza Fransa’da tutuklanmasına sebep gösterilen suçlamalar da oldukça benzer ve ağır: Pornografi, kumar, uyuşturucu ticareti ve buna benzer 12 ayrı suç. Telegram herkesin istediği gibi kullanabildiği bir platform olarak herkese açık. Bu yüzden hem bu soruşturmadan hem de Hindistan ayağından neler çıkacak göreceğiz.
Bu ve bunun gibi soruşturmalarla token proje CEO’ları sıklıkla karşılaşıyor. XRP’nin yıllarca süren davası ve borsalara uygulanan ceza tarifelerini gördük. CEO’lar hapis cezasına çarptırılıyor 🙂 Günün sonunda mayınlı bir alanda çalışıyorsunuz. Biraz dikkatli olmanız gerekiyor. Biraz da ellerinizin temiz olması gerekiyor (ne kadar olabilirse artık bu sektörde.) Ancak sıfır kazanç sistemi üzerinden başlattığı Telegram’ı kendi inandıkları doğrultusunda verileri satmayan Durov’a buradan destek olmadan edemiyorum tabii ki. Ayrıca birçok Web3 şirketi ve proje an itibarıyla Pavel için desteklerini açıklayarak TON$ alımları yapıyor. Buradaki gelişmelerin TON’un fiyatını doğrudan etkileyeceğini düşünüyorum. İzleyip göreceğiz. Sizler hikâyeyi nereden okursunuz bilemiyorum ancak umarım bizi yanıltmazsın Pavel…
#FREEPAVEL
