Yıllardır aksi iddia edilse de kripto varlık piyasası hızla büyümeye ve güç kazanmaya devam ediyor. Ancak bu büyüme, bireysel yatırımcıların piyasa hakkında bilgiye erişiminin değerini de aynı ölçüde artırıyor. Bireysel yatırımcılar ise bilgiye hızla ulaşmak için “piyasaya hâkim” sosyal medya fenomenlerini takip ediyor. Peki, fenomenlerin bu paylaşımlarının hukuki sınırları nedir? Yatırım danışmanlığı olarak değerlendirilebilir mi?
Öncelikle yatırım danışmanlığı ve genel yatırım tavsiyesini ele alalım. Yatırım danışmanlığı, belirli bir kişi veya gruba, finansal araçlar ve bunları ihraç eden kuruluşlar hakkında yönlendirici nitelikte yorum ve tavsiye sunmayı ifade eder. Bu faaliyetin belirli kişilere yönelik yapılması ve profesyonel bir hizmet olarak sunulması, yatırım danışmanlığı faaliyeti olarak kabul edilir. Ülkemizde yatırım danışmanlığı faaliyeti gerçekleştirebilmek için “Sermaye Piyasası Faaliyetleri Düzey 3 Lisansı” zorunluluğu vardır. Genel yatırım tavsiyesi ise belirli bir kişiye veya grup yerine geniş bir kitleye hitap eden, anonim yatırımcıları hedefleyen tavsiyelerden oluşur. Genel yatırım tavsiyesi sunmak ise Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetki belgesi gerektirmeyen bir yan hizmet olarak kabul edilir. Tanımlardan anlaşıldığı üzere sosyal medya paylaşımları çoğunlukla genel yatırım tavsiyesi gibi görünse de paylaşımların içeriğine bağlı olarak durum değişkenlik gösterebilir.
Kazanç vadeden fenomenlere yolun sonu göründü
Sosyal medya fenomenleri genellikle genel yatırım tavsiyesi vermek isteseler de bu sınırı bilerek ya da bilmeyerek aşıp izinsiz yatırım danışmanlığı faaliyetinde bulunabiliyorlar. Bu durumu birkaç açıdan inceleyebiliriz. İlk olarak paylaşılan bilginin içeriği açısından ele alalım. Fenomenin sosyal medya paylaşımlarında yönlendirici, teşvik edici ya da kazanç vadeden paylaşımlarda bulunması izinsiz yatırım danışmanlığı olarak değerlendirilebilir. Çünkü bu tip paylaşımlar yatırımcıları doğrudan bir eyleme sevk eder. Örneğin:
- “Bu piyasada sağlam kalmanın yolu %50 BTC, %30 ETH ve %20 X coin almaktan geçiyor”
- “Bu hafta A coin’den alım yaptım, sepetimin %10’unu ona ayırdım. Analizler pozitif yönde”
- “Z coin’e ….. fiyattan giriş yaptım ve fiyat çok iyi gidiyor. Yıl sonuna kadar 5x yapacağını düşünüyorum” gibi tweetlerin içeriği birçok açıdan yatırım danışmanlığı sınırı içerisinde değerlendirilecektir.
Özel Telegram gruplarında yapılan yatırım tavsiyeleri
Sosyal medya fenomenleri belirli bir abone grubuna, premium üyelerine ya da özel Telegram, Whatsapp ya da Discord gruplarında yatırım tavsiyeleri veriyorsa, belirli bir kitleye hitap edilmesi dolayısıyla o kişinin/grubun izinsiz yatırım danışmanlığı faaliyeti gerçekleştirdiği kabul edilir. Çünkü SPK düzenlemelerine göre yatırım danışmanlığı, belli bir kişiye veya grup yatırımcılara özel olarak yapılan yönlendirici tavsiyeleri kapsar. Fenomenin abone üyelikleri ya da premium gruplar için ücret talep etmesi, bu faaliyetleri ticari bir amaç haline getirir ve faaliyetin yatırım danışmanlığı sayılma ihtimalini kuvvetlendirir.
Sürecin yatırım danışmanlığı faaliyeti sayılıp sayılmayacağı, faaliyetin doğrudan veya dolaylı kazanç sağlamasına da bağlıdır. Doğrudan kazanç olarak kişinin paylaşımları için abonelik ücreti olabileceği gibi kripto varlık projeleriyle imzalanan sponsorluk ya da reklam anlaşmaları gereği elde ettiği gelirler de doğrudan kazanç olarak sayılabilir. Kişinin referans gelirleri ise dolaylı kazanç olarak karşımıza çıkar. Her ne kadar ülkemizde referans gelirleri yasaklanmış olsa dahi ülke dışı borsalarda bu sistem devam etmektedir. Ayrıca sosyal medya fenomeni elinde tuttuğu varlıkların fiyatını etkilemek amacıyla paylaşım yaparsa bu durum hem dolaylı kazanç olarak görülebilir hem de piyasa manipülasyonu suçuna da sebebiyet verebilir.
Yatırım tavsiyesi değildir yazmak yeterli değil
Sonuç olarak, sosyal medya fenomenleri kripto varlıklar hakkında paylaşım yaparken izinsiz yatırım danışmanlığı faaliyetine girmemeye özen göstermelidir. Paylaşımların sonuna “YTD (Yatırım Tavsiyesi Değildir)” yazmak, yasal yaptırımlardan korunmak için yeterli değildir. Yetkisiz yatırım danışmanlığı nedeniyle kişiler cezai yaptırımlar, idari para cezaları veya yatırımcıların tazminat talepleriyle karşılaşabilir.
